|
|
nguồn: http://bshohai.blogspot.com/2010/11/...u-va-trac.html
HẬN THÙ VÀ TRẮC ẨN
Hai hôm nay đọc báo bỗng dưng lòng trắc ẩn lại bùng lên. Dẫu biết rằng trắc ẩn là sự thương xót một cách kín đáo ở trong lòng, không tiện nói ra. Nhưng không nói thì cứ canh cánh trong lòng chỉ hại lấy mình. Câu chuyện 4 cháu từ 4 đến 13 tuổi bị các thầy cô đánh đập đến phải bỏ trốn khỏi nhà mở, và câu chuyện cháu Nguyễn Đức Nghĩa hôm nay bị tuyên y án tử hình làm tôi cứ thấy có cái gì đó trắc ẩn trong lòng không giải thích được.
Là một người đã trưởng thành có học, lại được học hành một nghề liên quan đến tâm lý không chỉ của người bình thường mà là người bệnh, nên tôi có những suy nghĩ luôn đặt mình vào hòan cảnh của người bệnh, người trong hòan cảnh để xem xét diễn biến tâm lý xung đột của họ, hầu mong tìm ra bệnh nhân hoặc người đối diện của mình đang có thực bệnh hay tâm bệnh khi tiếp xúc. Cũng chính vì thế, tôi luôn cảm thông cho cháu Nguyễn Đức Nghĩa, vì hành động của một đứa trẻ được sinh ra là con một, ăn chưa no, lo chưa đủ, đã vì một hành động ngông cuồng, thiếu suy nghĩ, bồng bột nhất thời giết cháu Phương Linh, rồi vì quá sợ hãi nên chặt từng khúc để che đậy tội lỗi của mình.
Thế nhưng tôi chưa thấy bất kỳ một nhà tâm lý học đình đám nào trong nước có một bài viết về phân tích tâm lý cho trường hợp này
Làm cha mẹ sinh con đã khó, nuôi và dạy con càng khó, nhưng nuôi và dạy một đứa con một còn khó hơn vạn lần. Là người trong hòan cảnh ấy tôi rất thông cảm và xẻ chia cho Nghĩa và ba mẹ của cháu. Một đứa con một rất dễ rơi vào nếp sống của một đứa trẻ tự kỷ ngay từ lúc trẻ thơ và lớn lên vì sống trong một hòan cảnh cô độc không có anh em ruột thịt để cùng chơi chung. Nếu trẻ được sống trong một gia cảnh không được sung túc, cha mẹ phải tần tảo nuôi con thì trẻ càng dễ rơi vào nếp sống cô độc, không có ai để biết thông cảm mà giải bày trong những tình huống khó khăn. Lâu dần trẻ sẽ hình thành cá tính cộc cằn, thiếu khả năng để diễn giải một vấn đề và dễ phủ định tất cả những nếp sống thường qui. Cho nên đa phần trẻ con một thường hay có những hành động nông nỗi và bốc đồng hơn trẻ có anh chị em cùng thế hệ là điều không hiếm.
Làm cha mẹ ai cũng đau xót con và hận thù kẻ giết con mình? Nhưng dù có lòng hận thù đến đâu thì có phải bắt kẻ phạm tội giết người phải trả giá bằng mạng sống để đổi lại tội tình mà họ đã gây ra là đúng hay sai trong hòan cảnh này?
Kền kền đợi mồi? Ảnh Xuân Thông
Liệu lấy óan để trả óan tốt hơn hay nên lấy ân để trả óan tốt hơn cho một cháu trẻ, có học, chưa bị tiền án, tiền sự, và theo tôi, chỉ một lần nông nổi vì có thể là hòan cảnh gia đình làm nên những tập tính bốc đồng, thiếu suy xét như cháu Nghĩa đã làm với cháu Phương Linh? Người chết thì cũng đã chết rồi, kẻ giết người, theo tôi, cháu Nghĩa không phải là một tội phạm nguy hiểm, mà là một hành động nông nổi và hỏang sợ sau sai phạm của mình, với kiến thức của một người có ăn học, nhưng trẻ người non dạ, thì phản xạ đầu tiên là tìm cách phi tang tội lỗi, không hơn không kém. Liệu lấy óan trả óan thì cháu Phương Linh có sống lại được không và có tốt hơn không?
Nhiều tháng nay, chứ không phải chỉ hai hôm nay trong đầu tôi cứ lởn vởn những câu hỏi: Liệu tử hình cháu Nghĩa trong trường hợp này là để làm gương cho bao nhiêu cháu khác hay để trả óan với nhau? Liệu việc ân giảm án cho cháu Nghĩa xuống còn chung thân để cháu Nghĩa có những năm tháng trong tù suy nghĩ về hành động sai trái của mình để làm gương tốt hay xấu hơn là gia án tử hình? Vì trên cõi đời còn lắm kẻ ác như ông hiệu trưởng Sầm Đức Xương còn hơn cháu Nghĩa vạn lần kia mà? Và liệu trong cái án này có sự góp phần giáo dục sai trái của người lớn trong gia đình hai cháu Nghĩa và Phương Linh, trong nhà trường và trong xã hội của chúng ta không, hay chỉ là do một mình cháu Nghĩa làm nên? Tất cả đều khó xử nếu không quan tâm đến lòng hận thù và trắc ẩn không chỉ ba mẹ cháu Nghĩa, ba mẹ cháu Phương Linh, mà còn có cả trách nhiệm của tòan xã hội.
Có con và nuôi con mới thấy hết công lao cha mẹ. Ai đã từng có con mà không biết yêu thương trẻ con thì khó lòng trở thành Người. Thế nhưng các người lớn trong nhà mở ở Đồng Nai đã đối xử với 4 trẻ hồn nhiên bằng những trận đòn roi như vậy thì không còn gọi là thương cho roi, cho vọt mà là phải gọi là trút lòng hận thù lên trẻ. Ngược lại với trường hợp của Nghĩa, trong trường hợp này không thể tha thứ cho những người lớn đã đánh đập các cháu một cách quá nhẫn tâm. Những ai có một tuổi thơ sóng gío, về mặt tâm lý học, khi lớn lên đều có nhân cách hoặc rất biết cảm thông và hướng thiện, hoặc chỉ biết trả thù đời. Đặc biệt, các trẻ vô gia cư thì hướng ngã về việc trả thù đời là chiếm phần lớn.
Dạy trẻ là dạy lấy chân thiện mỹ để cảm hóa cái xấu và cái ác nằm trong mầm móng của trẻ. Như một bài viết của tôi trước đây: Bạo lực học đường gắn liền với tâm lý lứa tuổi. Trẻ mà không nghịch thì không phải là trẻ. Vai trò của giáo dục là tạo sân chơi phù hợp với tâm lý từng lứa tuổi của trẻ. Nhiêm vụ đó không phải chỉ có gia đình, mà còn phải nhà trường và xã hội để hướng trẻ đến chân thiện mỹ. Làm công việc dạy trẻ mà lấy hận thù đáp lại với tâm lý lứa tuổi nghịch ngợm, ham tìm tòi và phản kháng với những gì trẻ cho là chưa đúng như trẻ đã được học thì chỉ đẩy trẻ vào một tương lai đầy bất trắc.
Hai câu chuyện đầy hận thù và trắc ẩn vì đâu? Vì người lớn, vì xã hội, vì gia đình hay vì trẻ? |
|
Trả lời với trích dẫn